Μητροπολίτου Φαναρίου Αγαθαγγέλου
Γενικού Διευθυντού της Αποστολικής Δικαονίας
της Εκκλησίας της Ελλάδος
«Εμοί δε λίαν ετιμήθησαν οι φίλοι σου ο Θεός, λίαν εκραταιώθησαν αι αρχαί αυτών».
Με αυτόν τον στίχο του Δαβίδ αρχίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς το εγκώμιό του στον Μυροβλύτη άγιο Δημήτριο, που σαν Μεγαλομάρτυς ανήκει και αυτός στις «αρχές», δηλαδή στην ηγεσία των Αγίων και Φίλων του Θεού.
«Εγώ με πολλή τιμή περιβάλλω τους φίλους σου, Θεέ μου, μεγάλη εξουσία και παρρησία έχουν εκείνοι που προεξάρχουν μεταξύ τους», θα λέγαμε κι εμείς σήμερα, δίνοντας όμως στα ίδια αυτά λόγια του Προφητάνακτος πολύ πιο ευρύ περιεχόμενο. Διότι για μάς Φίλος του Θεού είναι και ο Άγιος Δημήτριος, αλλά ακόμη και οι φίλοι των Φίλων του Θεού.
«Ο μεν πόθος μάς παρακινεί να μιλήσουμε ανάλογα με τη δύναμή μας, και η περίσταση απαιτεί τον επίκαιρο λόγο και το οφειλόμενο χρέος βιάζοντας μας δεν μάς αφήνει να θαυμάσουμε άνευ λόγων το υπέρ λόγον μεγαλείο του Μάρτυρος», λέγει ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης.
Πολλαπλά τα χαρίσματα της αγιότητος του Δημητρίου. Η μετά ευχαριστίας αποστέρηση της κατά κόσμον ευτυχίας και δόξης τον κατατάσσουν μεταξύ των δικαίων, με τους οποίους όμως συγκρινόμενος —και μάλιστα με τον Ιώβ— βρίσκεται πολύ ανώτερος. Αξιώθηκε και προφητικής χάριτος, όπως φαίνεται από τους λόγους του προς τον Νέστορα, που ευλαβικά μάς διέσωσε η παράδοση: «Και τον Λυαίον νικήσεις και υπέρ Χριστού μαρτυρήσεις». Η προ του μαρτυρίου ιεραποστολική του δράση από την επίσημη μάλιστα θέση του υπάτου, αλλά και η μετά θάνατον δια των θαυμάτων του Αγίου μεταστροφή ολοκλήρου της πόλεως της Θεσσαλονίκης στον Χριστιανισμό είναι μάρτυρες της αποστολικής χάριτος και αξίας που του εδόθη. Η παρθενία του και η άμεμπτη προ του μαρτυρίου ζωή του τον κατατάσσουν αυτοδικαίως και στις τάξεις των οσίων. Η «σπουδή της σοφίας» και «η περί λόγους παιδεία», που τον κοσμούσαν σαν ανώτατο αξιωματούχο του κράτους, του δίδουν το χρίσμα του διδασκάλου. Μάλιστα στον «ωρατίωνα», τον κοντό εκείνο αγορευτικό μανδύα που φορούσαν στους ώμους οι Ρωμαίοι αξιωματούχοι, και στον υπατικό δακτύλιο του, που μετά το μαρτύριό του άρχισαν να θαυματουργούν, οι Πατέρες της Εκκλησίας βλέπουν κάποιο συμβολισμό της «μυστικώς δεδομένης διδασκαλικής αξίας και προεδρίας». Είναι έτσι χαρακτηριστικός ο παραλληλισμός του Αγίου Δημητρίου με τον Χριστό, η επισήμανση δηλαδή στο πρόσωπο του Μεγαλομάρτυρος ενός «τύπου Χριστού μετά Χριστόν», αν είναι δυνατόν να λεχθεί κάτι τέτοιο.
Το στοιχείο αυτό δεν είναι κάτι καινούριο, διότι για κάθε άγιο ισχύει το του Αποστόλου Παύλου: «Ζω δε ουκέτι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός». Στον Άγιο Δημήτριο όμως όλα τα συναξαριστικα στοιχεία με αφορμή και αφετηρία τη λόγχευση της πλευράς συντείνουν σε μία όχι μόνο μυστική, αλλά και εξωτερική εξεικόνιση του Χριστού στο πρόσωπό του: Το νεανικό της ηλικίας, η παρθενία, η διδασκαλική δράση που επιστεγάζεται από το εκούσιο μαρτύριο, η τετρωμένη πλευρά που γίνεται πηγή μύρου και ιάσεων, ο εξιλαστικός χαρακτήρας που παίρνει το μαρτύριο του Αγίου υπέρ μιας ολοκλήρου πόλεως είναι βασικά σημεία της παρουσίας του.
Ειδικά δε η πολλαπλή λόγχευση της πλευράς του αγίου Δημητρίου, θεωρείται αναπλήρωση των «υστερημάτων των θλίψεων του Χριστού» κατά τον Απόστολο Παύλο, η οποία γίνεται από τους Αγίους υπέρ του Σώματος Του που είναι η Εκκλησία.
«Τελειωθείς εν ολίγω επλήρωσε χρόνους μακρούς». Ερωτά ο αφηγητής των θαυμάτων του αγίου Δημητρίου Σταυράκιος: «Αφού τόσο σύντομος ήταν ο μαρτυρικός αγώνας του και ακαριαίο το μαρτύριό του και μόνη η πλευρά του επλήγη, τι ήταν αυτό που του προεξένησε την τόση αφθονία των μύρων;» Υπάρχουν πολλοί μάρτυρες που και περισσότερα και δριμύτερα και πιο μακροχρόνια βάσανα υπέμειναν και παρθένοι ήσαν και ίσως να ετελειώθησαν και με λόγχευση της πλευράς κατά μίμησιν του Χριστού. Τι είναι εκείνο που ανέδειξε μεγαλομάρτυρα και οικουμενικό θαυματουργό τον Δημήτριο;
«Επί τω Δημητρίω ακραιφνώς τα πάντα συνέδραμον». Διότι ούτε στο νου του, λέγει, δεν καταδέχθηκε ποτέ να βάλει (ο Άγιος) κάτι από τα αντίθετα στον Θεό, ούτε ξεκίνησε να κάνει καμιά πράξη όχι θεάρεστη. Αλλά αφού φύλαξε αμίαντη στον εαυτό του τη Θεία Χάρη του κατά Χριστόν βαπτίσματος, είχε πάντοτε το θέλημά του σύμφωνο με τον νόμο του Κυρίου.
Ο άγιος Δημήτριος είχε έναν πολύ όμορφο, θεϊκό, εσωτερικό κόσμο, τον οποίο βλέποντας ο καρδιογνώστης Θεός τόσο αιχμαλωτίσθηκε από το νοερό κάλλος του, ώστε να ευδοκήσει να σκηνώσει μέσα σ’ αυτόν και να αποτελέσει ένα πνεύμα με αυτόν, και ξεκινώντας από εκεί να τον κάνει ολόκληρο θείο.
Ο Δημήτριος δηλαδή είχε φθάσει διά της νήψεως ήδη και προ του μαρτυρίου στην τελειότητα και στη θέωση και έτσι, κατά την ανεξερεύνητη βουλή του Θεού, δε χρειαζόταν παρά ένα σύντομο μαρτύριο, με το οποίο σαν άλλος πνευματικός στάχυς θα θεριζόταν, για να συναχθεί στις ουράνιες αποθήκες. Τα φοβερά βασανιστήρια από τα όποια έπρεπε να περάσουν άλλοι μάρτυρες υποβασταζόμενοι από την Χάρη του Θεού, για να δοκιμασθεί έτσι και να ατσαλωθεί η προαίρεσή τους, δεν χρειαζόταν στον Δημήτριο, γιατί αυτός, όπως λέγουν οι Πατέρες «πριν ή γνώναι το κακόν, έξελέξατο το αγαθόν».
Γι’ αυτό και ήρε τον ζυγόν αυτού από την νεότητά του δίδοντάς μας ισχυρά αντίδοτα, για να καταπολεμηθεί η σημερινή γενική δηλητηρίαση. Η αγιότητα, η θυσία, το μαρτύριο είναι τα μόνα ικανά να μεταμορφώσουν τον κόσμο. Η Εκκλησία θεμελιώθηκε με το αίμα του Χριστού πάνω στους τάφους και τα λείψανα των Μαρτύρων. Χωρίς θυσία, είναι αδύνατη η προσωπική αλλαγή και η μετα-μόρφωσή μας. Αυτή ακριβώς την θυσιαστική διάθεσή μας εκφράζει σήμερα όσο ποτέ άλλοτε το μαρτύριο της προαιρέσως, το μαρτύριο της συνειδήσεως στην καθημερινότητα. Σε μια εποχή οικειώσεως του κακού, σε μια εποχή που ο κόσμος φαίνεται να ζει το νέο σκοτάδι της γης από ώρας έκτης έως ώρας ενάτης, εμείς οι ορθόδοξοι άνθρωποι καλούμενα να διακρατήσουμε την ελπίδα και να αντισταθούμε στην παρακμή. Καλούμεθα με τον πνευματικό μας αγώνα και την εργασία των εντολών του Ευαγγελίου να διαφυλάξουμε αμείωτη την χάρη του Θεού στην ζωή μας. Η παρουσία μας σήμερα εδώ, η συμμετοχή μας στην Θεία Λειτουργία, η ευλαβική κατάθεση των πόνων και των αιτημάτων μας στην εικόνα του αγίου Δημητρίου, «πολυπλασιάζουν» την πανήγυρη στον Μεγαλομάρτυρα και ενισχύουν την πίστη μας. Ἐτσι η μαρτυρία της συνειδήσεώς μας κάθε ημέρα γίνεται ευλογία, γίνεται χαρά, γίνεται υπομονή, γίνεται προσευχή, γίνεται πνευματική ανδρεία, γίνεται ελευθερία που οδηγεί με ασφάλεια στην αλήθεια και την μετάνοια.
Παρακαλέσατε, αδελφοί, να αξιωθούμε, με την προς Θεόν ικεσία μας και τις πρεσβείες του αγίου ένδοξου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, της ατελεύτητης στους ουρανούς πανηγύρεως των σωζομένων, την οποία δυνάμεθα όλοι να επιτύχωμε χάριτι και φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
👁️ Το άρθρο αυτό προβλήθηκε 78 φορές.
