Με αφορμή των Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα ρίχνουν φως σε μία από τις μεγαλύτερες επισιτιστικές κρίσεις που πλήττει το τελευταίο διάστημα την Μαδαγασκάρη.
Μετά από τρία χρόνια συνεχούς ξηρασίας, οι άνθρωποι στα νοτιοανατολικά της Μαδαγασκάρης, αντιμετωπίζουν μια από τις χειρότερες επισιτιστικές κρίσεις που έχουν καταγραφεί στην περιοχή. Τα πιο πρόσφατα στοιχεία των επίσημων αρχών δείχνουν μια ολέθρια κατάσταση, με περίπου 1,13 εκατομμύριο ανθρώπους να εμφανίζουν υψηλά επίπεδα οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας κατά την περίοδο Απριλίου – Σεπτεμβρίου 2021, εκ των οποίων 14.000 βρίσκονται σε πολύ επικίνδυνο στάδιο. Η περιοχή Amboasary έχει επηρεαστεί περισσότερο. Εκεί οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν στήσει κινητές κλινικές από τον Μάρτιο για να ελέγξουν και να αντιμετωπίσουν τον οξύ υποσιτισμό σε απομακρυσμένα χωριά όπως η κοινότητα Ranobe, παρέχοντας θεραπευτική τροφή και ιατρική περίθαλψη.
Οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα βλέπουν ολόκληρες οικογένειες να υποφέρουν από τον υποσιτισμό, χωρίς να έχουν καμία πρόσβαση σε τρόφιμα και εισόδημα. Διασκορπισμένοι σε μεγάλες ημιάγονες περιοχές, οι άνθρωποι περπατούν για ώρες προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν υγειονομική περίθαλψη που παρέχεται από τις κλινικές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Η 29χρονη Fanny Taudierer είναι γιατρός και βρίσκεται στην πρώτη της αποστολή με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Είναι η μόνη γιατρός στην κινητή κλινική στη Ranobe.
«Η κατάσταση εδώ είναι τρομερή. Βλέπουμε ολόκληρες οικογένειες υποσιτισμένες. Ακόμα κι όταν νομίζουμε ότι καλύψαμε μια περιοχή, ο κόσμος συνεχίζει να έρχεται. Περπατούν ως εδώ από όλο και πιο μακριά και κοιμούνται όλη τη νύχτα, ώστε να μπορούν να λάβουν θεραπεία. Οι ασθενείς με επείγοντα ιατρικά προβλήματα, που δεν υποφέρουν από υποσιτισμό, λαμβάνουν επίσης θεραπεία. Εδώ είναι μία «ιατρική έρημος», και συχνά δεν υπάρχει διαθέσιμη υγειονομική περίθαλψη ή οι άνθρωποι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά. Βλέπουμε όλο και περισσότερες περιπτώσεις ελονοσίας».
Η 42χρονη Vitasoa έχει έξι παιδιά. Τα τέσσερα υποφέρουν από υποσιτισμό και η μητέρα τους τα έφερε στην κινητή κλινική των Γιατρών Χωρίς. «Ζούμε στο Fenoarivo, και χρειάστηκε να περπατήσουμε πέντε ώρες μέχρι το Ranobe. Κατά τη διάρκεια της βροχερής περιόδου, ζούμε από μανιόκα (τροπικό φυτό), μάνγκο και βρώσιμα φύλλα. Αλλά, τίποτα δεν φυτρώνει επειδή δεν έχει βρέξει. Πρέπει να σκάψουμε στην άμμο για να βρούμε νερό. Κάθε μέρα προσευχόμαστε για βροχή».
Ο 37χρονος Maraignavy και τα πέντε παιδιά του περπάτησαν τέσσερις ώρες για να φτάσουν στο Ranobe από το Ambohimaivo. Θα επιστρέψουν με σακούλες γεμάτες ειδική θεραπευτική τροφή, επειδή όλα τα παιδιά υποφέρουν από υποσιτισμό. «Πριν από πέντε χρόνια μας έκλεψαν τα βόδια μας. Από τότε, το μόνο που έχω να ταΐσω την οικογένειά μου είναι ό,τι καταφέρνω να καλλιεργήσω. Όταν μπορούμε, καλλιεργούμε μανιόκες, καρπούζια και πατάτες, αλλά τώρα είναι δύσκολο. Αρκούμαστε σε ρίζες και μοιραζόμαστε τη θεραπευτική τροφή. Το νερό είναι δύσκολο να βρεθεί. Το παίρνουμε από το Mandrare (το ποτάμι που διασχίζει την περιοχή), αλλά ανάλογα με το πόσο πολύ βρέχει, η κοίτη του ποταμού μετατοπίζεται. Όταν το νερό βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο του, πρέπει να σκάψουμε και να ελπίζουμε για το καλύτερο».
Όπως οι περισσότεροι χωρικοί που ήρθαν στην κινητή κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, η Sonambinina έφτασε με τα πόδια από το Fenoarivo. «Έφερα τα τέσσερα παιδιά μου. Τρία υποφέρουν από υποσιτισμό, και τώρα συμμετέχουν στο επισιτιστικό πρόγραμμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Δεν έχουμε ζώα και τίποτα δεν φυτρώνει. Το μόνο που τρώμε είναι ρίζες. Το να πάμε αλλού θα ήταν μάταιο. Δεν έχω καθόλου χρήματα, και τέλος πάντων, πού θα μπορούσαμε να πάμε; Και αν φύγω, δεν θα έχει καμία διαφορά. Ολόκληρος ο νότος έχει επηρεαστεί».
«Έχω πέντε παιδιά και τρία είναι στο πρόγραμμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Τα άλλα δύο δεν μπορούσαν να έρθουν επειδή είναι άρρωστα. Δεν υπάρχει κέντρο υγείας στην Ankamena. Συνηθίζαμε να ερχόμαστε εδώ στο Ranobe, αλλά ο γιατρός έφυγε πριν από δύο χρόνια. Η μόνη μας λύση είναι να πάμε στο Ebelo, αλλά θα πρέπει να πληρώσουμε για ιατρική περίθαλψη εκεί. Δεν έχω χρήματα, οπότε βασιζόμαστε στην παραδοσιακή ιατρική. Πριν από τέσσερα χρόνια, έχασα τα πάντα, έκλεψαν τα βόδια μου, λεηλάτησαν και έκαψαν το σπίτι μου. Έπρεπε να τα ξαναφτιάξω όλα από το μηδέν». Ο 51χρονος Vasaotse χρειάστηκε δύο ώρες για να φτάσει στις κλινικές των Γιατρών Χωρίς Σύνορα με τον 3χρονο Noriza.
«Δεν υπάρχει διαθέσιμη ιατρική περίθαλψη στην Beraketa» λέει η Metee που έχει φέρει την κόρη της στην κινητή κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Ranobe. «Μας παίρνει ώρες για να φτάσουμε στο πλησιέστερο κέντρο υγείας (στο Ebelo). Μας χρεώνουν για ιατρική περίθαλψη, και αυτό δεν είναι εφικτό για μένα και την οικογένειά μου. Πρέπει να πουλήσουμε πράγματα στην αγορά για να πληρώσουμε για θεραπεία. Τα παιδιά είναι συχνά άρρωστα, κυρίως επειδή πίνουμε νερό από το ποτάμι (το Mandrare). Για το φαγητό μας αρκούμαστε σε λίγες ρίζες που βρίσκουμε. Η βροχή είναι η μόνη μας ελπίδα, γιατί μόνο όταν βρέξει θα μπορέσουμε να αρχίσουμε να καλλιεργούμε ξανά τροφή».
«Χρειάστηκε να περπατήσουμε τρεις ώρες για να φτάσουμε μέχρι το Ranobe από τη Beraketa. Είναι μακρύς ο δρόμος. Έφερα τους δύο γιους μου, τον Christian και τον Christophe, επειδή είναι υποσιτισμένοι. Το μόνο που τρώμε είναι ρίζες που βρίσκουμε στο δάσος, και τα παιδιά μου τρώνε φύλλα μανιόκας. Αρρωσταίνουν, εξαιτίας αυτών που τρώνε και της κακής ποιότητας νερού από το ποτάμι. Υποφέρουν από διάρροια. Το πλησιέστερο κέντρο υγείας βρίσκεται στο Ebelo, αλλά πρέπει να πληρώνουμε για την περίθαλψη και δεν μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά τα φάρμακα ή τις ιατρικές εξετάσεις».
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα επέστρεψαν φέτος στην Μαδαγασκάρη για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της χειρότερης ξηρασίας που έχει πλήξει την περιοχή τα τελευταία 30 χρόνια. Λόγω της ξηρασίας οι προμήθειες τροφίμων έχουν μειωθεί και οι άνθρωποι σε πολλές περιοχές λιμοκτονούν. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κλείνουν φέτος 50 χρόνια διεθνούς δράσης σε εστίες πολέμου, σε χώρες που έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές και σε περιοχές που μαστίζονται από επιδημίες.