Κατατέθηκε την Τρίτη 18 Μαΐου στη Βουλή, από τον Υπουργό Εσωτερικών Μάκη Βορίδη και τον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών Στέλιο Πέτσα το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών, με τίτλο «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών». Το σχέδιο νόμου, που αποσκοπεί στη θέσπιση ενός πλήρους, συστηματικού και αποτελεσματικού νομικού πλαισίου, θα συζητηθεί στην αρμόδια επιτροπή και εν συνεχεία στην ολομέλεια, με βάση τον σχετικό προγραμματισμό της Βουλής.
Με το εν λόγω σχέδιο νόμου επιχειρείται η αποτελεσματική ρύθμιση θεμάτων που σχετίζονται με την υποβολή υποψηφιότητας, την ψηφοφορία και την ανάδειξη αρχών κατά τη διεξαγωγή εκλογών δημοτικών και περιφερειακών αρχών, με την επαναφορά και διασφάλιση της κυβερνησιμότητας στους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας και την κατάργηση της λεγόμενης «απλής αναλογικής» που εφάρμοσε ο ΣΥΡΙΖΑ και η οποία είχε καταστροφικές συνέπειες στην ομαλή λειτουργία τους. Ως εκ τούτου, εξασφαλίζεται η αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης και η εκπλήρωση της αποστολής της προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.
Το σχέδιο νόμου αποτελεί προϊόν γόνιμου διαλόγου με τους θεσμικούς εκπροσώπους της αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού (ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ), ενώ κατά την επεξεργασία του ελήφθησαν υπόψη σχόλια και παρατηρήσεις, που υποβλήθηκαν από φορείς στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης. Οι βασικές αλλαγές που προωθούνται, συνοψίζονται στα εξής:
- Επαναφορά της 5ετούς θητείας. Οι δήμαρχοι και οι περιφερειάρχες που θα αναδειχθούν από τις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023, θα έχουν πλήρη πενταετή θητεία, η οποία θα ξεκινήσει την 1η Ιανουαρίου 2024.
- Το όριο εκλογής από τον πρώτο γύρο τίθεται σε ποσοστό 43% συν μία ψήφο.
- Τίθεται όριο 3% για το δικαίωμα εκλογής δημοτικού ή περιφερειακού συμβούλου, το οποίο είναι ανεξάρτητο από τον αριθμό των μελών του οικείου συμβουλίου και ευθυγραμμισμένο με το ισχύον όριο στις εθνικές εκλογές.
- Εξασφαλίζεται η εκλογή των 3/5 των μελών του συμβουλίου στον νικητή των εκλογών.
- Προβλέπεται η εκλογή συμβουλίων ή προέδρων δημοτικών κοινοτήτων σε όλη την επικράτεια, χωρίς εξαίρεση, μία ρύθμιση που ανταποκρίνεται σε σχετικά αιτήματα των τοπικών κοινωνιών. Ειδικότερα για τις κοινότητες με πληθυσμό μέχρι και 300 κατοίκους, κάθε συνδυασμός μπορεί να έχει πάνω από έναν (1) υποψήφιο πρόεδρο. Πρόεδρος εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς, ανεξαρτήτως συνδυασμού, από τον πρώτο γύρο.
- Η υποβολή των υποψηφιοτήτων γίνεται μόνο μέσω συνδυασμών και με δήλωση που υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πύλη gov.gr, κατ’ επιλογή του υποψηφίου με το πατρώνυμο ή το μητρώνυμό του.
- Τίθεται καταληκτική ημερομηνία η 31η Αυγούστου του έτους των εκλογών, για την κατάρτιση και δήλωση των συνδυασμών και η 10η Σεπτεμβρίου για την ανακήρυξη αυτών από το αρμόδιο δικαστήριο, ώστε να υπάρχει πλήρης έλεγχος των εκλογικών δαπανών και οι υποψήφιοι να είναι εγκαίρως γνωστοί στο εκλογικό σώμα.
- Ο αριθμός των μελών των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, καθώς και των συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων καθορίζεται με βάση συγκεκριμένες πληθυσμιακές κλίμακες. Προβλέπεται λελογισμένη μείωση του αριθμού των μελών τους, με στόχο τον εξορθολογισμό, χωρίς να δημιουργείται πρόβλημα στην ομαλή λειτουργία των ΟΤΑ. Σημειώνεται, δε, ότι μετά τη δημόσια διαβούλευση, αφουγκραζόμενοι τις ανησυχίες που εξεφράσθησαν, επήλθαν στοχευμένες παρεμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό, δήμος που αποτελείται από περισσότερες από έξι (6) δημοτικές ενότητες και έχει πληθυσμό από 10.001 έως 50.000 κατοίκους, δικαιούται αυξημένου αριθμού μελών δημοτικού συμβουλίου.
- Εξορθολογίζεται και συστηματικοποιείται το πλαίσιο κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβιβάστων, λαμβανομένων υπόψιν και παρατηρήσεων που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης.
- Επαναδιατυπώνονται με σαφήνεια και πληρότητα δικονομικές διατάξεις που αφορούν στην εκδίκαση διαφορών που σχετίζονται με τις εκλογές ΟΤΑ.
- Για τη διεξαγωγή των εκλογών δημοτικών και περιφερειακών αρχών λαμβάνεται υπόψιν ο μόνιμος πληθυσμός, όπως αποτυπώνεται στα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής.
- Τέλος και σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ισχύοντα, ο εκλεγμένος περιφερειάρχης, κατά τη διάρκεια της θητείας του, τελεί σε αναστολή της επαγγελματικής του δραστηριότητας.
Επισημαίνεται ότι το εν λόγω Νομοσχέδιο που έρχεται σε εντελώς ουδέτερο πολιτικό χρόνο, αποτελεί ρητή προεκλογική δέσμευση του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ο Υπουργός Εσωτερικών, Μάκης Βορίδης, δήλωσε: «Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο έρχεται να άρει και να διορθώσει τις στρεβλές συνθήκες που προκάλεσε ο νόμος της απλής αναλογικής του ΣΥΡΙΖΑ που οδήγησε την πλειονότητα των Δημοτικών Αρχών σε καθεστώς ακυβερνησίας, πλήττοντας σφόδρα την αποτελεσματική λειτουργία τους και την χρηστή διοίκηση, στερώντας την ίδια στιγμή από τον πολίτη έργα και υπηρεσίες τα οποία δικαιούται να απολαμβάνει. Αποτελεί δε υλοποίηση μίας εκ των βασικότερων προεκλογικών δεσμεύσεων της Κυβέρνησης μας και κινείται στην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας πραγματικά λειτουργικής και με αναπτυξιακό αποτύπωμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης».
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας, δήλωσε: «Πρόκειται για μία θεσμική τομή στην Αυτοδιοίκηση, ένα Νομοσχέδιο καθαρά αναπτυξιακής μορφής. Καταργούμε την a la carte απλή αναλογική του ΣΥΡΙΖΑ, που οδηγούσε σε πολλές περιπτώσεις εκλεγμένους τοπικούς άρχοντες σε «ομηρεία». Επαναφέρουμε την κυβερνησιμότητα στην Αυτοδιοίκηση, προκειμένου να μπορούν να λαμβάνονται γρήγορα αποφάσεις, έτσι ώστε να υλοποιείται το πρόγραμμα που έχουν εγκρίνει οι πολίτες με την ψήφο τους και να αξιοποιούνται όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας».