Εξεύρεση λύσης ζητάει ο Αντιπεριφερειάρχης Τρικάλων κ. Χρήστος Μιχαλάκης με επιστολή του στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τις καλλιέργειες χαμηλής κάλυψης του Υπομέτρου 6.1.
Αξιότιμε κ. Υπουργέ,
Θα σας εκθέσω στις επόμενες παραγράφους ένα σοβαρό πρόβλημα που έχει προκύψει για τους νέους αγρότες της περιοχής μας αλλά και όλης της Ελλάδας και αφορά τις καλλιέργειες χαμηλής κάλυψης.
Την 7η Απριλίου 2021 αναρτήθηκε η με αριθ. πρωτ. 1107 προδημοσίευση της 3ης πρόσκλησης του Υπομέτρου 6.1 «Εγκατάσταση νέων γεωργών» του ΠΑΑ κατά τη μεταβατική περίοδο 2021 και 2022.
Η Υπουργική απόφαση (ΥΑ) των λεπτομερειών εφαρμογής δημοσιεύτηκε την 29-9-2021.
Την 11-11-2021 με αριθ. πρωτ. 4704 δημοσιεύτηκε τελικά η 3η πρόσκληση του Υπομέτρου 6.1.
Η σύνταξη του επιχειρηματικού σχεδίου του φακέλου υποψηφιότητας, στα πλαίσια του υπομέτρου, στηρίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος στην τυπική απόδοση των καλλιεργειών της αρχικής-υφιστάμενης κατάστασης, δηλαδή των καλλιεργειών που δηλώθηκαν στην ΕΑΕ του έτους 2021.
Οι τυπικές αποδόσεις των καλλιεργειών περιλαμβάνονται στους δείκτες εφαρμογής του προγράμματος, τους οποίους συνέταξε το αρμόδιο τμήμα του ΥΠΑΑΤ και εφαρμόστηκαν σε όλα τα μέτρα του ΠΑΑ 2014-2020, από το 2016 μέχρι σήμερα, συμπεριλαμβανομένου και των προηγούμενων προσκλήσεων του ιδίου υπομέτρου 6.1, της δράσης 4.1 «Σχέδια Βελτίωσης», της δράσης 10.01.04 «Μείωση της ρύπανσης νερού από γεωργική δραστηριότητα» κ.α.
Στους δείκτες του ΥΠΑΑΤ και στις καλλιέργειες των κηπευτικών υπό κάλυψη όλες οι καλλιέργειες της κατηγορίας αυτής έχουν την ίδια τυπική απόδοση ήτοι 6.892 €/στρ. Παρατηρείται δηλαδή το φαινόμενο τα σύγχρονα θερμοκήπια να έχουν την ίδια τυπική απόδοση (ακαθάριστη αξία παραγωγής) με τα θερμοκήπια χωρικού τύπου, με τα ΤΟΛ διαφόρων τύπων (μεταλλικά, με καλάμια), με τα πρώιμα κηπευτικά χαμηλής κάλυψης, ασχέτως καλλιέργειας.
Έτσι λοιπόν, η καλλιέργεια χαμηλής κάλυψης, κατηγοριοποιείται στους εν λόγω δείκτες, από το 2016, στην κατηγορία EUROSTAT «Κηπευτικές καλλιέργειες σε θερμοκήπιο ή υπό άλλα (προσπελάσιμα) προστατευτικά στέγαστρα» με τυπική απόδοση 6.892,00 € / στρέμμα.
Μετά από 6 ολόκληρα χρόνια εφαρμογής των δεικτών, μετά την ανάρτηση της προδημοσίευσης του υπομέτρου που έγινε τον Απρίλιο του 2021 και στην οποία για το εν λόγω «θέμα» δεν υπάρχει καμία αναφορά και αφού τελείωσε η περίοδος υποβολής δηλώσεων ΟΣΔΕ 2021, το ΥΠΑΑΤ έκρινε ότι η χαμηλή κάλυψη δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως καλλιέργεια θερμοκηπίου, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, καθόσον με τον τρόπο αυτόν, κατά την άποψη των, προκύπτει μεγάλη τυπική απόδοση, ίδια με αυτή των θερμοκηπίων.
Με τη δημοσίευση του οδηγού αξιολόγησης την 1-2-2022, το ΥΠΑΑΤ κρίνει απαραίτητο τον επιτόπιο έλεγχο που θα γίνει κατά το(χρονικό διάστημα Μάρτιος-Απρίλιος του 2022) για τις καλλιέργειες χαμηλής κάλυψης του 2021 ήτοι ένα χρόνο μετά κατά τον οποίο πρέπει να διαπιστώνεται η ύπαρξη μόνιμων λειτουργικών εγκαταστάσεων χωρίς να διευκρινίζει και να ορίζει πως θα είναι αυτές ή εφόσον διαπιστωθεί ότι σε εκτάσεις που έχουν καλλιεργηθεί κηπευτικά με το σύστημα της μη μόνιμης χαμηλής κάλυψης ο αξιολογητής θα μεταβάλει το πεδίο «Κατηγορία ΟΣΔΕ» από «Κηπευτικά υπό κάλυψη» σε «Κηπευτικά», τα οποία έχουν μειωμένη τυπική απόδοση 1.177,00 € / στρέμμα, Το γεγονός αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την απόρριψη των υποψηφίων καθόσον η τυπική απόδοση των περισσοτέρων δεν θα υπερβαίνει το ελάχιστο κατώφλι των 12.000,00 € για το οποίο απαιτείται καλλιέργεια κηπευτικών σε έκταση μεγαλύτερη η ίση των 10.20 στρεμμάτων
Με το αριθ. πρωτ. 257/3-2-2022 έγγραφό της, η Μονάδα επενδύσεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις του ΥΠΑΑΤ αναφέρει ότι κηπευτικές καλλιέργειες σε χαμηλά μη προσπελάσιμα στέγαστρα δεν εντάσσονται στην κατηγορία Eurostat, η οποία λαμβάνει την τυπική απόδοση των 6.892,6 €/στρέμμα εξισούται δηλαδή η καλλιέργεια χαμηλής κάλυψης με τις υπαίθριες καλλιέργειες κηπευτικών
Σε μικρό χρονικό διάστημα μετά τη δημοσίευση του οδηγού αξιολόγησης, γεωπόνοι-μελετητές επισκέφτηκαν το Γενικό Γραμματέα Ενωσιακών Πόρων & Υποδομών και σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε με τους υπεύθυνους της Μονάδας Επενδύσεων στις Γεωργικές Εκμεταλλεύσεις, αφού δόθηκαν οι απαραίτητες εξηγήσεις για τις ελλείψεις και ασάφειες των δεικτών, έλαβαν τη διαβεβαίωση ότι το πρόβλημα θα λυθεί χωρίς όμως αυτό να έχει λυθεί μέχρι σήμερα.
Κατόπιν τούτου και επειδή
Η χαμηλή κάλυψη είναι μια ευρέως διαδεδομένη τεχνική ωρίμανσης πρώιμων κηπευτικών, φυτών μεγάλης καλλιέργειας, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Η καλλιέργεια των κηπευτικών χαμηλής κάλυψης γίνεται σε προσωρινά στέγαστρα (κατά την φύτευση) με νάιλον ύψους μέχρι 80 πόντων (εικόνα), την περίοδο Φεβρουαρίου – Μαρτίου. Έπειτα στο τέλος της άνοιξης οι βέργες και το υλικό κάλυψης αφαιρούνται και μέσα στο καλοκαίρι γίνεται η συγκομιδή των προϊόντων. Στο αγροτεμάχια αυτά για λόγους βελτίωσης των εδαφικών συνθηκών και αντιμετώπισης ζιζανίων και ασθενειών ακολουθεί την επόμενη καλλιεργητική περίοδο ακολουθεί διαφορετικού είδους καλλιέργεια.
Από την κατωτέρω φωτογραφία, με καλλιέργειες χαμηλής κάλυψης, προκύπτει ότι:
o Οι καλλιέργειες κηπευτικών σε χαμηλή κάλυψη διαφέρουν από τις υπαίθριες καλλιέργειες και δεν μπορεί να έχουν την ίδια τυπική απόδοση με αυτές, όπως υποδεικνύει το ΥΠΑΑ, ήτοι 1177€ ανά στρέμμα, όταν το κόστος καλλιέργειας των πρώιμων λαχανικών με χαμηλή κάλυψη ανέρχεται σε 800-900€ ανά στρέμμα.
o τα προσωρινά στέγαστρα των καλλιεργειών υπό χαμηλή κάλυψη δεν είναι προσπελάσιμα και δεν δύνανται να διατηρηθούν μέχρι την ημερομηνία ελέγχου, ως εκ τούτου δε προκύπτει ότι καλλιέργειες κηπευτικών χαμηλής κάλυψης σε προσπελάσιμα-μόνιμα στέγαστρα δεν υφίστανται.
Σύμφωνα με τον τιμοκατάλογο του ΕΛΓΑ διαχωρίζονται οι καλλιέργειες υπό κάλυψη ως εξής:
Κηπευτικά θερμοκηπίου,
κηπευτικά υψηλής κάλυψης,
κηπευτικά χαμηλής κάλυψης
κηπευτικά υπαίθρου.
Όπως επισημαίνει και το ΓΕΩΤΕΕ με έγγραφό του την 11/02/2022, η εφαρμογή διαφορετικού τρόπου υπολογισμού των τυπικών αποδόσεων στις κηπευτικές καλλιέργειες, σε σχέση με τους τρόπους που είχαν ακολουθηθεί στις προσκλήσεις Νέων Αγροτών του Υπομέτρου 6.1 κατά την περίοδο του 2016 (Α’ κύκλος) και αλλά και του 2018 (Β’ κύκλος), είναι πιθανόν να εγείρει θέματα ισόνομης μεταχείρισης.
Η κατάταξη των χαμηλής κάλυψης καλλιεργειών σε κηπευτικά θερμοκηπίου (σχετικό το από 11/2/2022 έγγραφο του ΓΩΤΕΕ) ενισχύεται και από την απόφαση 2243/333582 της 9/12/2020 περί του «Καθορισμού των τύπων και των τεχνικών προδιαγραφών κατασκευής θερμοκηπίων και θαλάμων καλλιέργειας μανιταριών καθώς και θερμοκηπίων και θαλάμων θερμοκηπιακού τύπου φαρμακευτικής κάνναβης και διαδικασία έγκρισης και ελέγχου αυτών» και συγκεκριμένα την παράγραφο 3 του άρθρου 1,στην οποία αναφέρεται ότι: Δεν απαιτείται η χορήγηση έγκρισης τύπου θερμοκηπίου για κατασκευές με διάρκεια ζωής μικρότερη των πέντε (5) ετών, όπως είναι τα χαμηλά σκέπαστρα μέχρι ύψους 0,80 μέτρα με μαλακό πλαστικό τo οποίο αντικαθίσταται ανά έτος. Για οποιαδήποτε κατασκευή, η οποία έχει ύψος πάνω από 0,80 μέτρα απαιτείται έγκριση τύπου, ειδάλλως είναι παράνομη. Επιπλέον σύμφωνα με την παραπάνω απόφαση, το ελάχιστο ύψος ανάλογα με τον τύπου του θερμοκηπίου (αμφίρρικτο, μονόρρικτο, τοξωτό κτλ. ) είναι από 2,2 έως 4,0 μέτρα, ειδάλλως δεν μπορεί να πάρει έγκριση τύπου.
Όπως προαναφέρθηκε, με την αντιμετώπιση των χαμηλής κάλυψης καλλιεργειών με τον ίδιο τρόπο όπως οι υπαίθριες καλλιέργειες θα έχει ως αποτέλεσμα σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι νέοι αγρότες με τις καλλιέργειες αυτές να καθίστανται μη επιλέξιμοι και να απορρίπτονται από το μέτρο, εκτιμάται δε ότι οι υποψήφιοι αυτοί ξεπερνούν πανελληνίως τους 3000, σε επίπεδο δε Περιφέρειας Θεσσαλίας τους 450.
Αξιότιμε κύριε Υπουργέ,
παρακαλούμε για την εξεύρεση λύσης για τον τρόπο υπολογισμού των τυπικών αποδόσεων στις καλλιέργειες χαμηλής κάλυψης όπως και στις προηγούμενες προσκλήσεις Νέων Αγροτών Υπομέτρο 6.1 κατά την περίοδο 2016(Α’ κύκλος) και 2018 (Β’ κύκλος)).
Ο Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Τρικάλων
Χρήστος Μιχαλάκης
