Η ημερομηνία διενέργειας των εθνικών εκλογών του 2023 έχει καταστεί το «ερώτημα του ενός εκατομμυρίου». Πολλά σενάρια και εικασίες έχουν γραφτεί και ειπωθεί, αλλά οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, στο Μέτσοβο, τις ημέρες των Χριστουγέννων. Οι αποστροφές του κυβερνητικού εκπροσώπου, Γιάννη Οικονόμου, ότι οι εκλογές «θα γίνουν κοντά στο τέλος της τετραετίας» και ότι «από την άνοιξη και μετά μπορεί να υπάρχει εκλογική διαδικασία» δίνουν ένα σχετικό αλλά ασαφές περίγραμμα για το πότε θα στηθούν κάλπες.
Δεδομένου ότι θα διεξαχθούν τουλάχιστον δύο εκλογικές αναμετρήσεις, καθώς η πρώτη είναι με την απλή αναλογική και μια σύμπραξη ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ είναι απίθανη, στο Μέγαρο Μαξίμου μετρούν τις σημαντικές ημερομηνίες και το διάστημα που θα μεσολαβήσει από την προκήρυξη (των πρώτων) εκλογών μέχρι το σχηματισμό κυβέρνησης.
Τα δύο βασικά σενάρια
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα επικρατέστερα σενάρια που μελετώνται στο πρωθυπουργικό επιτελείο είναι δύο. Το λεγόμενο και ως «βασικό» είναι η διενέργεια εκλογών την άνοιξη. Μια πιθανή ημερομηνία αυτού του σεναρίου -σύμφωνα και με το MEGA- είναι η τελευταία Κυριακή του Μαρτίου, ήτοι 26 του μήνα. Οι δεύτερες κάλπες, σε αυτή την περίπτωση θα στηθούν στις 30 Απριλίου ή στις 7 Μαΐου, αναλόγως με το πόσο γρήγορα θα επιστρέφονται οι διερευνητικές εντολές.
Η έτερη περίπτωση κάνει λόγο για την πρώτη Κυριακή του Απριλίου, στις 2 του μήνα. Και τα δύο σενάρια μοιάζουν εφικτά και προσαρμόζουν στο κυβερνητικό αφήγημα. Το 2023 το Πάσχα πέφτει στις 16 Απριλίου, ενώ προ ημερών, ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, έκανε λόγο ότι «το αρνάκι θα είναι στο χωριό». Δεν θα μπορούσε, βέβαια, να αποκλειστεί το ενδεχόμενο εκλογών και μια εβδομάδα μετά το Πάσχα, ήτοι 23 Απριλίου.
Μήνυμα «θεσμικότητας» και σταθερότητας
Το δεύτερο σενάριο είναι το θεσμικό: Δηλαδή η κυβέρνηση να προκηρύξει εκλογές μετά την ολοκλήρωση της συνταγματικά κατοχυρωμένης θητείας της, τον Ιούλιο του 2023. Οι αδυναμίες αυτού του σεναρίου, δεδομένων και των διπλών καλπών είναι πολλές (προσέλευση στις κάλπες λόγω διακοπών κλπ). Πάντως, αρκετές φορές κατά το παρελθόν ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει τονίσει τη σημασία της «θεσμικότητας» σε μια σειρά ζητημάτων μεταξύ των οποίων και τα θέματα των εκλογών.
Αιφνιδιασμός
Το «εφεδρικό» σενάριο είναι αυτό του αιφνιδιασμού. Μια και οι εκλογές αποτελούν αποκλειστική προνομία του εκάστοτε πρωθυπουργό, δεν πρέπει να θεωρείται απίθανο να επιχειρήσει ο κ. Μητσοτάκης να αιφνιδιάσει τους πολιτικούς του αντιπάλους. Φυσικά, αυτό δεν μπορεί να προσδιοριστεί ημερολογιακά. Μπορεί, ωστόσο, να σχετίζεται με τρέχουσες εξελίξεις, όπως το σκάνδαλο των υποκλοπών, η αυξημένη επιθετικότητα της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας κλπ… Σημειώνεται, πάντως, ότι μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου θα έχουν ανακοινωθεί οι εκλογικοί συνδυασμοί στις περισσότερες αν όχι σε όλες τις εκλογικές περιφέρειες της ΝΔ.
Τι προβλέπει το Σύνταγμα
Σύμφωνα με όσα προβλέπει το Σύνταγμα ο εκλογικός κύκλος είναι κατ’ ελάχιστον 21 μέρες και μέγιστο 30 μέρες. Δεδομένου αυτού αλλά και του γεγονότος ότι θα γίνουν επαναληπτικές εκλογές, το διάστημα που θα χρειαστεί από την προκήρυξη των εκλογών μέχρι το σχηματισμό κυβέρνησης θα κυμανθεί από 50 έως 70 ημέρες. Ειδικότερα, από την ημερομηνία διενέργειας εκλογών η Βουλή θα πρέπει να συγκληθεί σε σώμα και μέσα σε τριάντα ημέρες να εκλέξει κυβέρνηση και πρωθυπουργό.
Διερευνητικές εντολές
Εάν μετά τις εκλογές κανένα κόμμα δεν διαθέτει απόλυτη πλειοψηφία, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει στον αρχηγό του πρώτου κόμματος διερευνητική εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Αν το πρώτο κόμμα αδυνατεί να εξασφαλίσει στήριξη για σχηματισμό κυβέρνησης -εν προκειμένω ο πρωθυπουργός έχει πει ότι θα την επιστρέψει αμέσως πίσω, τη διερευνητική εντολή παίρνει το δεύτερο κόμμα και αν και αυτό αποτύχει, το τρίτο κόμμα. Κάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Αν δεν προκύψει αποτέλεσμα, η ΠτΔ καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων σε μια τελευταία προσπάθεια διερεύνησης της πιθανότητας σχηματισμού κυβέρνησης.
Τέλος, αν δεν προκύψει αποτέλεσμα, ορίζεται υπηρεσιακή κυβέρνηση και η χώρα οδηγείται σε επαναληπτικές εκλογές, που θα πρέπει να γίνουν μέσα σε τριάντα ημέρες.