Γνωμοδότηση του νομικού Χρήστου Σταμόπουλου
Η πρόσφατη υπ’ αριθμ. 2377/2022 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για την Τοπική Αυτοδιοίκηση τινάζει στον αέρα τους νόμους της κυβέρνησης Μητσοτάκη για την Τ.Α. (για τους οποίους, παρεμπιπτόντως, είχαμε βαρεθεί ν’ ακούμε τον Δ. Παπαστεργίου, Πρόεδρο της ΚΕΔΕ να τους εκθειάζει συνεχώς!)
Με τη 2377/2022 απόφασή του η Ολομέλεια του Σ.τ.Ε., δηλαδή του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου της χώρας, κηρύσσει οριστικά και αμετάκλητα αντισυνταγματικούς τους νόμους 4623/19 και 4625/2019 (γνωστοί και ως «νόμοι Θεοδωρικάκου»), τους οποίους βιάστηκε να ψηφίσει το καλοκαίρι του 2019 η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Η παραπάνω απόφαση της Ολομέλειας του Ανώτατου Δικαστηρίου, που εξέτασε σχετική αίτηση δημοτικού συμβούλου, αποφάνθηκε πως είναι αντισυνταγματικές οι διατάξεις των «νόμων Θεοδωρικάκου» με τις οποίες μεταφέρθηκαν κρίσιμες και με σημαντικό οικονομικό αντικείμενο αρμοδιότητες των δημοτικών συμβουλίων στις Οικονομικές Επιτροπές (καθώς και στις Επιτροπές Ποιότητας Ζωής) και με τις οποίες αλλοιώθηκαν οι εκλογικοί συσχετισμοί της απλής αναλογικής, με αποτέλεσμα να αποκτήσουν στις εν λόγω επιτροπές (πλασματικές) πλειοψηφίες οι παρατάξεις των δημάρχων.
Η απόφαση του Δικαστηρίου επιφέρει καίριο πλήγμα στην πολιτική λογική της «κυβερνησιμότητας» των δήμων της κυβέρνησης Μητσοτάκη (βεβαίως και του δικού μας κ. Παπαστεργίου, που μας ξεκούφανε με την «κυβερνησιμότητα»).
Οι παραπάνω «νόμοι Θεοδωρικάκου» ψηφίστηκαν αμέσως μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου 2019 όταν είχαν ήδη εκλεγεί οι νέες δημοτικές αρχές με το εκλογικό σύστημα του «Κλεισθένη», αλλά πριν αναλάβουν οι νεοεκλεγείσες αρχές καθήκοντα και κριθεί στην πράξη η εφαρμογή του νόμου, δηλαδή του ν. 4555/2018 («Κλεισθένης»).
Με τις αντισυνταγματικές – επισήμως πλέον – διατάξεις των νόμων Θεοδωρικάκου – Μητσοτάκη, οι δημοτικές αρχές είχαν περιθώριο να περνούν κάθε εισήγησή τους (για απευθείας αναθέσεις, έργα σημαντικού προϋπολογισμού, κυκλοφοριακές ρυθμίσεις κ.λπ.) και να έχουμε στην πράξη την «ενός ανδρός αρχή» ή «μιας μικρής κλειστής ομάδας πέριξ του δημάρχου ή μιας ομάδας με δήμαρχο αχυράνθρωπο».
Πριν τη νομολογία, δηλαδή την ως άνω απόφαση του Σ.τ.Ε., επιφανείς συνταγματολόγοι (Σωτηρέλης, Ξηρός) είχαν προειδοποιήσει με επιστημονικά άρθρα, βιβλία κ.λπ. για τη βάναυση αντισυνταγματικότητα των νόμων Θεοδωρικάκου – Μητσοτάκη.
Επειδή η απόφαση του Σ.τ.Ε. δεν έχει αναδρομική ισχύ, η αντισυνταγματικότητα και παρανομία για την συγκρότηση των επιτροπών και τη μεταφορά αρμοδιοτήτων απ’ τα δημοτικά συμβούλια σ’ αυτές αφορά από δω και μπρος.
Τυχόν παραμονή των επιτροπών και των αρμοδιοτήτων, ως έχουν (δηλαδή με τα 3/5 του δημάρχου κ.λπ.), συνιστά παρανομία, καθότι παραβιάζεται το Σύνταγμα.
Η διοίκηση υποχρεούται να συμμορφώνεται στις δικαστικές αποφάσεις (άρθρο 95 παρ. 5 του Συντάγματος), ωστόσο ο Υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης προχωρά στην εφαρμογή της ως άνω απόφασης του Σ.τ.Ε. με ρυθμούς χελώνας. Έτσι, μετά την ακύρωση διατάξεων των «νόμων Θεοδωρικάκου», υπεισέρχεται πλέον στη θέση του ευθέως το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς, δηλαδή οι νόμοι που ίσχυαν επί Σύριζα και με τους οποίους είχαν διεξαχθεί οι δημοτικές εκλογές 26-05-2019 και 02-06-2019.
Η Ολομέλεια του Σ.τ.Ε., με την παραπάνω απόφασή της, ναι μεν αποφαίνεται υπέρ της συγκεκριμένης αίτησης και αιτήματα που υποβλήθηκαν από δημοτικό σύμβουλο, όπως προείπαμε, ωστόσο έθιξε, αποφάνθηκε και κήρυξε αντισυνταγματική την “καρδιά” των νόμων Θεοδωρικάκου – Μητσοτάκη που έπλητταν την απλή αναλογική, με την οποία είχαν μόλις εκλεγεί τα δημοτικά όργανα.
Δεν είναι τυχαίο που η ως άνω απόφαση της Ολομέλειας του Σ.τ.Ε. ακυρώνει πρώτα απ’ όλα τους «νόμους Θεοδωρικάκου», επειδή προσκρούουν στην θεμελιώδη εκλογική αρχή του άρθρου 52 του Συντάγματος, η οποία κατοχυρώνει την ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας και αναγορεύει σε εγγυητές της, δηλαδή υπόχρεους για τη διασφάλισή της, όλους τους λειτουργούς της Πολιτείας. (Άρθρο 52 του Συντάγματος: «H ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης, ως έκφραση της λαϊκής κυριαρχίας, τελεί υπό την εγγύηση όλων των λειτουργών της Πολιτείας, που έχουν υποχρέωση να τη διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση. Nόμος ορίζει τις ποινικές κυρώσεις κατά των παραβατών της διάταξης αυτής.»). Επίσης επισημάνθηκε η αντίθεσή τους σε δημόσιες συμβάσεις υπερνομοθετικής ισχύος (Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κ.λπ.).
Απ’ τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα, ότι αν η αίτηση στο Συμβούλιο της Επικρατείας περιείχε και το αίτημα κήρυξης αντισυνταγματικής και άκυρης της εκλογής απ’ τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου, μετά τον θάνατο του εκλεγμένου Δημάρχου, του Σπύρου Αγναντή ως Δημάρχου Φαρκαδόνας με 9 ψήφους(!) απ’ τους 27 που έχει το Δημοτικό Συμβούλιο Φαρκαδόνας, σίγουρα η εκλογή του Σπύρου Αγναντή θα κηρυσσόταν αντισυνταγματική, παράνομη και άκυρη. Κατόπιν της παραπάνω αμετάκλητης απόφασης του Σ.τ.Ε. κάθε δημότης μας μπορεί να προσφύγει στη Δικαιοσύνη για να κηρυχθεί και επισήμως (δηλαδή συγκεκριμένα) αντισυνταγματική (και συνεπώς παράνομη) η εκλογή του Σπύρου Αγναντή ως Δημάρχου Φαρκαδόνας.
Βέβαια ο χρόνος στένεψε. Ελάχιστος ακόμα μένει μέχρι τις εκλογές. Ο αντισυνταγματικός και παράνομος Δήμαρχος Φαρκαδόνας οφείλει να παραιτηθεί προς υπεράσπιση και διασφάλιση της δημοκρατικής αρχής και της λαϊκής κυριαρχίας. Θα είναι μια προσφορά του στη νομιμότητα. Αναμένουμε!