Με θλίψη και αποτροπιασμό για τα όσα αποκαλύπτει, τις τελευταίες ώρες, η αστυνομική και ιατροδικαστική έρευνα, παραθέτω ορισμένα επιστημονικά στοιχεία για την κεταμίνη.
Η κεταμίνη είναι μία ουσία που χρησιμοποιείται για εισαγωγή στην αναισθησία, καθώς και για ήπια αναισθησία ασθενών, στα Επείγοντα και στα Χειρουργεία πολλών νοσοκομείων (Warner LL et al 2018).
Η κλινική χρήση της κεταμίνης ξεκίνησε τη δεκαετία του 70, με την ιατρική κοινότητα να επωφελείται από την ιδιότητά της να επιφέρει, με ασφάλεια, μικρής διάρκειας αναισθησία και αναλγησία. Παρότι οι ψυχοδυσληπτικές της παρενέργειες (κυρίως ψευδαισθητικής και αποσυνδετικής φύσεως) αμφισβήτησαν την περαιτέρω κλινική χρήση της, η κεταμίνη εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στην κτηνιατρική, στην επείγουσα ιατρική πεδίου και στην αναισθησιολογία. Πρόσφατες έρευνες φέρνουν στο φως νέες πιθανές ενδείξεις αυτού του φαρμάκου, το οποίο έχει ξεκινήσει να χορηγείται στην αντιμετώπιση τόσο του οξέως όσο και του χρόνιου πόνου (Barrett W eat al 2020), καθώς και του καρκινικού πόνου.
Άλλες αναφορές υπογραμμίζουν την πιθανή χρήση της κεταμίνης στην αντιμετώπιση της εξάρτησης, του άσθματος και στην αναστολή της ανάπτυξης ορισμένων όγκων. Εκτός της κλινικής της χρήσης, η κεταμίνη χρησιμοποιείται πειραματικώς και σε ζωικά μοντέλα μελέτης της σχιζοφρένειας (Nowacka A et al 2019). Προκαλεί πλήρη αναλγησία, επιφανειακή αναισθησία και αμνησία, η οποία καλείται “αποσυνδετική αναισθησία”.
Χαμηλότερες δόσεις αυτού του αναισθητικού επιφέρουν αλλαγές στις συναισθηματικές και νοητικές λειτουργίες, καθώς και στη σωματοεικόνα και για αυτό αποτελεί μια ουσία που τον τελευταίο καιρό χρησιμοποιείται συχνά και ως “ναρκωτική” ουσία κατάχρησης. (Breitmeier D et al 2002). Παρά την παρατηρούμενη αύξηση της χρήσεως της κεταμίνης, ως “ψυχαγωγικού ναρκωτικού”, έχουν καταγραφεί περιορισμένες περιπτώσεις θανάτων αποδιδόμενες σε δηλητηρίαση από κεταμίνη (Lalonde 2004).
Επίσης, σε αντιδιαστολή με την ευρεία κλινική της χρήση, υπάρχουνε λιγοστές περιπτώσεις θνητότητας και θνησιμότητας, αποδιδόμενης σε υπερδοσολογία κεταμίνης. Ακόμη και σε περίπτωση χορήγησης, εξ ιατρικού λάθους, 10/πλάσιας δόσης, σε ασθενή ο οποίος έλαβε 950 mg κεταμίνης, ενδοφλεβίως, (δηλαδή συγκέντρωση 100 mg/ml) αντί για τα 95 mg που έπρεπε να λάβει, δεν παρατηρήθηκε θανατηφόρος έκβαση (Warner LL et al 2018).
Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, πως δεν αναφέρθηκαν απειλητικά για τη ζωή τους ανεπιθύμητα αποτελέσματα σε 9 υγιή παιδιά τα οποία έλαβαν, εκ λάθους, 5 έως 100 φορές περισσότερη από την κατάλληλη δόση κεταμίνης. (Green SM et al 1999).
Αυτό σημαίνει ότι δικαιούμαστε να συμπεράνουμε πως για να έχει η χορήγησή της θανατηφόρα αποτελέσματα θα πρέπει η δόση να είναι υπερβολικά αυξημένη ή να συνδυάζεται και από άλλες συνθήκες υποξίας ή ασφυξίας.
Έχει, μάλιστα, αναφερθεί στη βιβλιογραφία, μια σπάνια περίπτωση θανάτου στο πλαίσιο “αυτοερωτικού” ατυχήματος προκληθέντος από τον συνδυασμό ασφυξίας εξ αυτοπνιγμού και τοξίκωσης από ενδοφλέβια χορήγηση κεταμίνης. Το θύμα, μάλιστα, αυτής της περίπτωσης ετύγχανε τεχνικός μηχανημάτων επείγουσας ιατρικής (Breitmeier et al 2002).
Κατά την τελευταία 20/τία η Κεταμίνη έχει περιγραφεί ως έχουσα και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες, οι οποίες έχουν αυξήσει την κλινική της χρήση. Η διαρρινική χορήγηση της (S)- Κεταμίνης (ενός, δηλαδή, ισομερούς της), έχει πρόσφατα πάρει την έγκριση του Αμερικανικού Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για την αντιμετώπιση της ανθεκτικής κατάθλιψης, αποτελώντας μια πολλά υποσχόμενη θεραπευτική προσέγγιση, κυρίως για ασθενείς με κατάθλιψη και συνοδό αυτοκτονικό ιδεασμό. (Corriger A et al 2019).
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
• Breitmeier D, Passie T, Mansouri F, Albrecht K, Kleemann WJ. Autoerotic accident associated with self-applied ketamine. Int J Legal Med. 2002 Apr;116(2):113-6. doi: 10.1007/s00414-001-0274-7. PMID: 12056518.
• Corriger A, Pickering G. Ketamine and depression: a narrative review. Drug Des Devel Ther. 2019 Aug 27;13:3051-3067. doi: 10.2147/DDDT.S221437. PMID: 31695324; PMCID: PMC6717708.
• Green SM, Clark R, Hostetler MA, Cohen M, Carlson D, Rothrock SG. Inadvertent ketamine overdose in children: clinical manifestations and outcome. Ann Emerg Med. 1999 Oct;34(4 Pt 1):492-7. doi: 10.1016/s0196-0644(99)80051-1. PMID: 10499950.
• Lalonde BR, Wallage HR. Postmortem blood ketamine distribution in two fatalities. J Anal Toxicol. 2004 Jan-Feb;28(1):71-4. doi: 10.1093/jat/28.1.71. PMID: 14987429.
• Warner LL, Smischney N. Accidental Ketamine Overdose on Induction of General Anesthesia. Am J Case Rep. 2018 Jan 3;19:10-12. doi: 10.12659/ajcr.906205. PMID: 29295971; PMCID: PMC5759748.
• Barrett W, Buxhoeveden M, Dhillon S. Ketamine: a versatile tool for anesthesia and analgesia. Curr Opin Anaesthesiol. 2020 Oct;33(5):633-638. doi: 10.1097/ACO.0000000000000916. PMID: 32826629.
• Nowacka A, Borczyk M. Ketamine applications beyond anesthesia – A literature review. Eur J Pharmacol. 2019 Oct 5;860:172547. doi: 10.1016/j.ejphar.2019.172547. Epub 2019 Jul 23. PMID: 31348905.
Δρ Xρίστος Χ. Λιάπης
Ψυχίατρος – MSc Διεθνούς Ιατρικής &
Διαχείρισης Κρίσεων Υγείας
Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών
