Η Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης Πνιγμού καθιερώθηκε τον Απρίλιο του 2021 με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Ο.Η.Ε., ύστερα από παρότρυνση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, να γιορτάζεται στις 25 Ιουλίου. Αποτελεί μια ευκαιρία για να δοθεί έμφαση σε ένα σημαντικό και διαχρονικά υποτιμημένο ζήτημα δημόσιας υγείας, που μπορεί να προληφθεί.
Ο πνιγμός μπορεί να συμβεί μέσα σε δευτερόλεπτα στον οποιονδήποτε και οποιαδήποτε στιγμή υπάρχει πρόσβαση στο νερό. Παγκοσμίως, οι κυριότερες αιτίες πνιγμού είναι:
• Άγνοια κολύμβησης: Πολλά άτομα, κυρίως παιδιά, δε γνωρίζουν κολύμβηση. Γι’ αυτό η συμμετοχή σε οργανωμένα μαθήματα κολύμβησης μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο πνιγμού σε όλους, κυρίως στα παιδιά από ενός έως τεσσάρων ετών.
• Έλλειψη περίφραξης: Η περίφραξη της πισίνας, για παράδειγμα, εμποδίζει τα μικρά παιδιά να μπουν σε αυτή χωρίς επιτήρηση.
• Έλλειψη στενής εποπτείας/επιτήρησης: Ο πνιγμός μπορεί να συμβεί γρήγορα και αθόρυβα οπουδήποτε υπάρχει νερό (μπανιέρες, πισίνες, κουβάδες), ακόμη και όταν υπάρχει παρουσία ναυαγοσώστη.
• Αποτυχία ορθής χρήσης σωσιβίων και προστατευτικού εξοπλισμού σε θαλάσσιες δραστηριότητες.
• Κατανάλωση αλκοόλ: Το αλκοόλ επηρεάζει την ορθή κρίση, την ισορροπία και το συντονισμό των κινήσεων. Αυτός ο κίνδυνος επιδεινώνεται από την έκθεση στον ήλιο και τις υψηλές θερμοκρασίες.
• Ιστορικό επιληψίας: Άνθρωποι με ιστορικό επιληψίας μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων στο νερό.
Ο πνιγμός συχνά είναι αθόρυβος. Οι άνθρωποι που πνίγονται είναι ανίκανοι από θέμα φυσιολογίας να ζητήσουν βοήθεια. Το αναπνευστικό σύστημα συμβάλλει στη φυσιολογική αναπνοή. Τα στόματα των ανθρώπων που πνίγονται δε μένουν επάνω από την επιφάνεια του νερού αρκετό χρόνο για να εκπνεύσουν, να εισπνεύσουν και να ζητήσουν βοήθεια κουνώντας τα χέρια. Η φύση τους αναγκάζει ενστικτωδώς να επεκτείνουν τα χέρια τους πλευρικά και να πιέζουν την επιφάνεια του νερού αγωνιζόμενοι να κρατηθούν στην επιφάνεια. Η προσπάθειά τους αυτή συνήθως διαρκεί περίπου 20-60 δευτερόλεπτα.
Τι μπορούμε να κάνουμε αν δούμε κάποιον να πνίγεται:
1. Καλέστε βοήθεια. Ειδοποιήστε ένα ναυαγοσώστη, αν υπάρχει, αλλιώς καλέστε το 166.
2. Πετάξτε στο θύμα ένα μέσο πλευστότητας (κυκλικό σωσίβιο, μπάλα, ατομική συσκευή επίπλευσης, άδειο μπιτόνι κ.α.) ώστε να πιαστεί και να παραμείνει στην επιφάνεια.
3. Περπατήστε μέσα στο νερό μέχρι το σημείο που πατώνετε. Απλώστε το χέρι σας ή κάποιο αντικείμενο στο θύμα (πχ ξύλο, σχοινί) ώστε να πιαστεί από αυτό και τραβήξτε το έξω.
4. Μην προσπαθήσετε να σώσετε κάποιον πηδώντας στο νερό. Ακόμα κι αν είστε δεινοί κολυμβητές, η ασφάλειά σας βρίσκεται σε κίνδυνο καθώς το θύμα μπορεί μέσα στον πανικό του να σας αντιμετωπίσει ως σανίδα σωτηρίας και να σας παρασύρει.
Όταν το θύμα μεταφερθεί στην στεριά:
• Είμαστε προσεκτικοί στη μετακίνησή του γιατί (π.χ. σε περίπτωση κατάδυσης από ύψος) μπορεί να υπάρχει και τραυματισμός στη σπονδυλική στήλη.
• Διατηρούμε τη θερμοκρασία του σκεπάζοντάς το με κάτι ζεστό.
• Εάν το άτομο έχει τις αισθήσεις του, αναπνέει και επικοινωνεί, το τοποθετούμε σε πλάγια θέση ανάνηψης εκτός αν έχει δυσκολία στην αναπνοή και προτιμά την καθιστική θέση.
• Εάν το άτομο δεν έχει τις αισθήσεις του αλλά αναπνέει και έχει σφυγμό, το γυρίζουμε στην πλάγια θέση ασφαλείας και το παρακολουθούμε μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο.
• Εάν δεν έχει τις αισθήσεις του, δεν αναπνέει και δεν έχει σφυγμό πρέπει να γίνει άμεσα Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ).
η Πρόεδρος ο Γεν. Γραμματέας
Αθανασίου-Γιαγιάκου Μαρία Γκαραβέλλας Στέφανος
Βιοπαθολόγος Ψυχίατρος
