Υποχρεωτικά από 1ης/1/2023 ηλεκτρονική υποβολή μέσω της εφαρμογής myPROPERTY οι δηλώσεις κληρονομιάς.
*Γράφει η φοροτεχνικός Φιλοθέη Μακριδάκη
Μέσω αυτής της Ηλεκτρονικής Υπηρεσίας οι πιστοποιημένοι στο myAADE συμβολαιογράφοι δημιουργούν Δηλώσεις Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων, Δωρεών, Γονικών Παροχών και Κληρονομιών και εκτυπώνουν αντίγραφα των δηλώσεων αυτών.
Επίσης, φυσικά Πρόσωπα μπορούν να εισέλθουν στην εφαρμογή είτε ως αγοραστές, είτε ως πωλητές, είτε ως δωρητές/γονείς, είτε ως δωρεοδόχοι/τέκνα, είτε ως κληρονόμοι/κληροδόχοι κ.λπ., είτε ως νόμιμοι εκπρόσωποί τους (Φυσικών και Νομικών Προσώπων), να ανακτήσουν τη Δήλωση Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων, Δωρεάς, Γονικής Παροχής και Κληρονομιάς που έχει κοινοποιήσει προς αυτούς ένας συμβολαιογράφος, ώστε να την υποβάλουν ή να μην την υποβάλουν (απορρίψουν) οριστικά και να υποβάλουν δηλώσεις φόρου κληρονομιάς για κινητά.
Επιπλέον, ως αγοραστές, ως δωρεοδόχοι/τέκνα στις δηλώσεις δωρεάς, γονικής παροχής και ως κληρονόμοι/κληροδόχοι κ.λπ., είτε ως νόμιμοι εκπρόσωποί τους, μπορούν να εκτυπώσουν αντίγραφο της υποβληθείσας δήλωσης, την πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου μεταβίβασης ακινήτου, την Ταυτότητα Οφειλής του φόρου, καθώς και να εκδώσουν το Αποδεικτικό Καταβολής του φόρου αυτού, όπου απαιτείται.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε
Ας δούμε κάποιες συγκεκριμένες ερωτήσεις με απαντήσεις του υπουργείου που θα σας διευκολύνουν και θα σας βοηθήσουν να κάνετε σωστά τη διαδικασία.
Ποιο είδος δήλωσης κληρονομιάς υποβάλλεται ηλεκτρονικά;
Υποβάλλονται ηλεκτρονικά, μέσω της εφαρμογής myPROPERTY της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης για θανάτους από 1ης/1/2022 και μετά:
Οι αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις κληρονομιάς του υπόχρεου σε δήλωση κληρονόμου ή νόμιμου εκπροσώπου Νομικού Προσώπου, εφόσον δεν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής αυτής, για κινητά περιουσιακά στοιχεία με τη χρήση των προσωπικών του κωδικών πρόσβασης myAADE.
Οι αρχικές και τροποποιητικές δηλώσεις κληρονομιάς με τις οποίες συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο αποδοχής, συμπληρώνονται από τον πιστοποιημένο συμβολαιογράφο που θα καταρτίσει τη συμβολαιογραφική πράξη της αποδοχής για κινητά περιουσιακά στοιχεία και ακίνητα εντός αντικειμενικού συστήματος και υποβάλλονται από τον υπόχρεο σε δήλωση ή τον νόμιμο εκπρόσωπο αυτού με τη χρήση των προσωπικών του κωδικών πρόσβασης myAADE.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να μην έχει προηγουμένως υποβληθεί άλλη δήλωση σε έντυπη μορφή στη ΔΟΥ.
Οι αρχικές δηλώσεις υποβάλλονται μέσω της εφαρμογής: Από την 2α/11/2022 προαιρετικά και από την 1η/1/2023 υποχρεωτικά.
Οι τροποποιητικές δηλώσεις υποβάλλονται μέσω της εφαρμογής: Από την 1η/12/2022 προαιρετικά και από την 1η/1/2023 υποχρεωτικά.
2. Ποια είναι η αρμόδια ΔΟΥ για την υποβολή της δήλωσης κληρονομιάς;
Για τις δηλώσεις φόρου κληρονομιάς, είτε υποβάλλονται ηλεκτρονικά είτε σε έντυπη μορφή, αρμόδιος είναι οποιοσδήποτε υπάλληλος της ΔΟΥ στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας βρίσκεται η τελευταία δηλωθείσα, στο Μητρώο της Φορολογικής Διοίκησης, διεύθυνση κατοικίας του κληρονομούμενου. Στην περίπτωση που ο κληρονομούμενος δεν κατοικούσε στην Ελλάδα, αρμόδιος είναι οποιοσδήποτε υπάλληλος της ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής.
3. Ποιο είδος δήλωσης κληρονομιάς δεν υποβάλλεται ηλεκτρονικά;
Εξακολουθούν να υποβάλλονται σε έντυπη μορφή είτε μέσω της εφαρμογής «Τα αιτήματά μου» σύμφωνα με την Α.1054/2022 (Β’2154) απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ, είτε σύμφωνα με την Α.1137/2020 (Β’ 2423) απόφαση Διοικητή, ενδεικτικά:
α) Οι δηλώσεις που αφορούν ακίνητα εκτός Α.Π.Α.Α., β) οι δηλώσεις αναβολής φορολογίας, γ) οι δηλώσεις με αντικείμενο κινητά κάθε είδους ή μετρητά και δεν διασφαλίζεται η πληρωμή του φόρου από την περιουσία του υπόχρεου κληρονόμου, για τα οποία ο φορολογούμενος παρέχει ασφάλεια ή εγγυητική επιστολή τράπεζας, προκειμένου να βεβαιωθεί ο φόρος σε δόσεις, δ) οι δηλώσεις κληρονομιάς επικαρπίας, η οποία περιέρχεται λόγω θανάτου του επικαρπωτή στον ψιλό κύριο που έχει αγοράσει την ψιλή κυριότητα, για την οποία υπόκειται σε φόρο για τα υπόλοιπα δέκατα της αξίας της πλήρους κυριότητας (περ. ε’ παρ. 1 του άρθρου 2 του Κώδικα), ε) οι αρχικές δηλώσεις που η συνολική αξία του ενεργητικού κάθε δήλωσης υπολείπεται της συνολικής αξίας του παθητικού της ίδιας δήλωσης κληρονομιάς.
4. Ποιοι και πόσοι είναι οι συμβαλλόμενοι σε κάθε δήλωση;
Ανά ζεύγος κληρονομούμενου – κληρονόμου και ανά αιτία κτήσης (εξ αδιαθέτου, εκ διαθήκης), συντάσσεται μία δήλωση, ανεξαρτήτως του αριθμού των μεταβιβαζόμενων περιουσιακών στοιχείων. Σε περίπτωση περισσότερων του ενός κληρονόμων συντάσσονται αντίστοιχα περισσότερες δηλώσεις.
5. Πώς δηλώνεται επαγωγή κληρονομιάς με διαθήκη και εξ αδιαθέτου. Πόσες δηλώσεις υποβάλλονται;
Υποβάλλονται ξεχωριστές δηλώσεις για κάθε αιτία κτήσης κληρονομιάς (χωριστή δήλωση για την εξ αδιαθέτου κληρονομιά και χωριστή δήλωση για την εκ διαθήκης κληρονομιά).
6. Πώς υποβάλλονται δηλώσεις κληρονομιάς που περιλαμβάνουν κινητά και ακίνητα περιουσιακά στοιχεία;
Υποβάλλεται κοινή ηλεκτρονική δήλωση η οποία συμπληρώνεται από τον συμβολαιογράφο, όταν από τον έλεγχο της εφαρμογής διασφαλίζεται η καταβολή του φόρου σε δόσεις.
Όταν από τον έλεγχο της εφαρμογής δεν διασφαλίζεται για τα κινητά η καταβολή του φόρου σε δόσεις, υποβάλλεται χωριστή ηλεκτρονική δήλωση και ο φόρος θα πρέπει να καταβληθεί εφάπαξ. Εφόσον ο φορολογούμενος επιθυμεί να δώσει εμπράγματη ασφάλεια για την καταβολή του φόρου των κινητών σε δόσεις, τότε υποβάλλει χειρόγραφη δήλωση στη ΔΟΥ.
7. Πώς υποβάλλονται δηλώσεις κληρονομιάς που περιλαμβάνουν μόνο κινητά περιουσιακά στοιχεία;
Υποβάλλεται ηλεκτρονική δήλωση από τον συμβολαιογράφο όταν συντάσσεται συμβολαιογραφική πράξη ή από τον κληρονόμο ή νόμιμο εκπρόσωπο Νομικού Προσώπου, όταν δεν συντάσσεται συμβολαιογραφική πράξη.
Όταν από τον έλεγχο της εφαρμογής προκύπτει ότι δεν διασφαλίζεται η καταβολή του φόρου σε δόσεις εμφανίζεται μήνυμα ότι, αν η δήλωση υποβληθεί, ο φόρος, εφόσον βεβαιωθεί, θα πρέπει να καταβληθεί εφάπαξ, εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης. Εφόσον ο φορολογούμενος επιθυμεί να παράσχει εμπράγματη ασφάλεια ή εγγυητική επιστολή για την καταβολή του φόρου σε δόσεις, τότε υποβάλλει χειρόγραφη δήλωση στη ΔΟΥ.
8. Πού και πώς υποβάλλονται οι τροποποιητικές δηλώσεις φόρου κληρονομιάς;
Όταν η αρχική δήλωση έχει υποβληθεί χειρόγραφα στη ΔΟΥ, τότε και οι τροποποιητικές δηλώσεις υποβάλλονται χειρόγραφα στη ΔΟΥ.
Όταν η αρχική δήλωση έχει υποβληθεί μέσω της εφαρμογής myPROPERTY, τότε και οι τροποποιητικές δηλώσεις υποβάλλονται μέσω της εφαρμογής myPROPERTY. Αν για οποιονδήποτε λόγο κάποια τροποποιητική δήλωση δεν μπορεί να υποβληθεί μέσω της εφαρμογής και υποβληθεί χειρόγραφα στη ΔΟΥ, τότε και όλες οι επόμενες τροποποιητικές δηλώσεις υποβάλλονται χειρόγραφα στη ΔΟΥ.
9. Πώς μπορεί να εισέλθει στην εφαρμογή ο κάθε κληρονόμος ή ο νόμιμος εκπρόσωπος του νομικού προσώπου-κληρονόμου;
Στην εφαρμογή μπορεί να εισέλθει ο κάθε κληρονόμος, εφόσον είναι πιστοποιημένος χρήστης, χρησιμοποιώντας τους προσωπικούς του κωδικούς πρόσβασης myAADE (user name & password) επιλέγοντας από το μενού Εφαρμογές – Δημοφιλείς εφαρμογές – myPROPERTY «Πολίτες – Δήλωση Φόρου Μεταβίβασης Ακινήτων, Δωρεάς και Γονικής Παροχής, Κληρονομιάς», για να δηλώσει κινητά περιουσιακά στοιχεία.
10. Τι ενέργειες πρέπει να γίνουν όταν διαπιστώνεται ότι τα στοιχεία των συμβαλλόμενων (ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥ ή του ΝΟΜ. ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ) δεν ταυτίζονται με τα προσκομιζόμενα, στον συμβολαιογράφο, δικαιολογητικά;
Θα πρέπει να διορθωθούν τα στοιχεία στην αρμόδια ΔΟΥ.
11. Πώς ακυρώνεται/διορθώνεται η δήλωση από τονσυμβολαιογράφο;
Στην ηλεκτρονική εφαρμογή Δήλωσης Φόρου Κληρονομιάς υπάρχει η δυνατότητα στον συμβολαιογράφο να επιλέξει από το μενού της εφαρμογής «Δημιουργία Τροποποιητικής Δήλωσης». Η λειτουργία αυτή θα είναι διαθέσιμη από 1ης/12/2022.
12. Σε πόσες δόσεις καταβάλλεται ο φόρος κληρονομιάς;
Ο φόρος κληρονομιάς, μετά από υποβολή αρχική εμπρόθεσμης ή εκπρόθεσμης δήλωσης, καθώς και εμπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης, καταβάλλεται σε έως 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις (ή έως 24 εφόσον πρόκειται για ανήλικο υπόχρεο), κάθε μία εκ των οποίων δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 500 ευρώ (πλην της τελευταίας), από τις οποίες η μεν πρώτη καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου από τη βεβαίωση/έκδοση της πράξης μήνα και οι επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των διμήνων που ακολουθούν.
Εάν ο υπόχρεος καταβάλει το σύνολο του φόρου μέσα στην προθεσμία καταβολής της πρώτης διμηνιαίας δόσης, έχει δικαίωμα έκπτωσης κατά ποσοστό 5%. Εάν ο φόρος που θα προκύψει είναι μικρότερος των 500 ευρώ το ποσό καταβάλλεται εφάπαξ και χωρίς έκπτωση. Αν η δήλωση αφορά μόνο κινητά και η καταβολή του φόρου δεν διασφαλίζεται, ο φόρος βεβαιώνεται και καταβάλλεται εφάπαξ εντός τριών (3) ημερών από τη βεβαίωση. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης, ο φόρος καταβάλλεται σε μία δόση εντός 30 ημερών χωρίς έκπτωση.
13. Πώς και πού εξοφλείται ο φόρος κληρονομιάς;
Μετά την έγκριση/υποβολή της δήλωσης εκδίδεται από την εφαρμογή η Πράξη Προσδιορισμού του φόρου και η Ταυτότητα Οφειλής και, σύμφωνα με την ή τις δόσεις που έχουν υπολογιστεί, η πληρωμή του φόρου κληρονομιάς γίνεται μέσω Τραπέζης με τους αποδεκτούς τρόπους πληρωμής βεβαιωμένων οφειλών προς τη Φορολογική Διοίκηση (web banking, χρεωστικές κάρτες) ή από την προσωποποιημένη πληροφόρηση στην πλατφόρμα myAADE με χρεωστική κάρτα ή prepaid card και όχι με χρήση πιστωτικής κάρτας, καθώς και μέσω IRIS, στη σελίδα «Στοιχεία οφειλών εκτός ρύθμισης και πληρωμή».
14. Μέχρι πότε ο συμβολαιογράφος διαχειρίζεται τη δήλωση στην εφαρμογή;
Μετά την καταχώριση του συμβολαίου σταματάει η διαχείριση της δήλωσης από τον συμβολαιογράφο. Ο συμβολαιογράφος μπορεί να επισυνάπτει ηλεκτρονικά στην εφαρμογή έγγραφα στο στάδιο της προσωρινής αποθήκευσης και στο στάδιο της ολοκληρωμένης αποθήκευσης μετά την επισύναψη του συμβολαίου. Η εφαρμογή θα παραμένει ανοιχτή για επισύναψη εγγράφων.
15. Ποιες δυνατότητες παρέχονται στο φυσικό πρόσωπο (ΦΠ)-ΚΛΗΡΟΝΟΜΟ μέσω της εφαρμογής του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος;
Μετά την υποβολή της δήλωσης από τον συμβολαιογράφο προς τον κληρονόμο για αποδοχή, ο τελευταίος έχει τη δυνατότητα:
1) Να ελέγξει την ορθότητα της δήλωσης φόρου κληρονομιάς.
2) Να αποδεχτεί/υποβάλει τη δήλωση φόρου κληρονομιάς.
3) Να απορρίψει/μη υποβάλει τη δήλωση φόρου κληρονομιάς.
4) Να εκτυπώσει τη δήλωση φόρου κληρονομιάς.
5) Να εκτυπώσει Πράξη Διοικητικού Προσδιορισμού Φόρου κληρονομιάς.
6) Να εκτυπώσει την ειδοποίηση πληρωμής φόρου (Ταυτότητα Οφειλής) φόρου κληρονομιάς.
7) Να εκτυπώσει το αποδεικτικό καταβολής φόρου κληρονομιάς, όταν εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις.
16. Ποιες δυνατότητες παρέχονται στον νόμιμο εκπρόσωπο του κληρονόμου μέσω της εφαρμογής του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος;
Μετά την υποβολή της δήλωσης από τον συμβολαιογράφο προς τον κληρονόμο για αποδοχή, αυτός έχει τη δυνατότητα:
1) Να ελέγξει την ορθότητα της δήλωσης φόρου κληρονομιάς.
2) Να αποδεχτεί/υποβάλει τη δήλωση φόρου κληρονομιάς.
3) Να απορρίψει/μη υποβάλει τη δήλωση.
4) Να εκτυπώσει την πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου κληρονομιάς.
5) Να εκτυπώσει τη δήλωση φόρου κληρονομιάς.
6) Να εκτυπώσει την Ειδοποίηση πληρωμής φόρου (Ταυτότητα Οφειλής φόρου κληρονομιάς).
7) Να εκτυπώσει το αποδεικτικό καταβολής φόρου κληρονομιάς όταν εκδίδεται σύμφωνα με τις διατάξεις.
17. Ποιες δυνατότητες παρέχονται στους συμβολαιογράφους μέσω της εφαρμογής του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος;
Πριν την αποδοχή/υποβολή της δήλωσης από τον συμβαλλόμενο ο συμβολαιογράφος έχει τη δυνατότητα:
1) Να συντάξει ορθά τη δήλωση φόρου κληρονομιάς με βάση τα δικαιολογητικά που του προσκομίζονται και τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στη σύνταξη του συμβολαίου.
2) Να υποβάλλει προσωρινά, να διορθώνει, να διαγράφει και να υποβάλει τη δήλωση φόρου κληρονομιάς.
Μετά την αποδοχή από τον συμβαλλόμενο μπορεί: Α) Να εκτυπώνει τη δήλωση φόρου κληρονομιάς. Β) Να εκτυπώνει το αποδεικτικό καταβολής φόρου κληρονομιάς. Γ) Να επισυνάψει έγγραφα/δικαιολογητικά. Δ) Να καταχωρίσει τον αριθμό και την ημερομηνία του συμβολαίου. Ε) Να επισυνάψει στην εφαρμογή το συμβόλαιο.
*Φιλοθέη Μακριδάκη, Αρθρογράφος, Α’ Τάξης Φοροτεχνικός, Φορολογικός Σύμβουλος Επιχειρήσεων και Ιδιωτών, Ιδιοκτήτρια Λογιστικού Φοροτεχνικού Γραφείου
